|
Doelen
Sinds 1998 is techniek (officieel
'natuur & techniek') opgenomen
in de kerndoelen voor het basisonderwijs. Het betreft de kerndoelen
40 t/m 46, waarbij doel 42, 44 en 45 specifiek over techniek gaat:
-
42: De leerlingen leren
onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen,
zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en
temperatuur;
-
44: De leerlingen leren bij
producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de
werking, de vorm en het materiaalgebruik;
-
45: De leerlingen leren
oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te
voeren en te evalueren.
Om deze kerndoelen nader te
specificeren, is er een verdeling gemaakt over een viertal domeinen,
waarbinnen alle lessen en onderwerpen vallen:
-
Constructie
-
Productie
-
Transport
-
Communicatie
Door deze kerndoelen zijn scholen
feitelijk verplicht om met techniek aan de slag te gaan. Op veel
scholen is dit ook daadwerkelijk het geval, al dan niet
gebruikmakend van de VTB-subsidie en -scholing. Toch komt het techniekonderwijs niet
overal van de grond. Dit
kan diverse oorzaken hebben, maar uit eigen ervaring weet ik dat er twee
hoofdzaken zijn waarop het misloopt:
-
Leerkrachten vinden dat ze
niet technisch (genoeg) zijn en te weinig verstand hebben van
techniek. Hierdoor voelen ze zich niet vertrouwd genoeg met
techniek om ermee aan de slag te gaan;
-
Het
lesrooster is al overvol is en nu komt techniek er ook nog eens
bij.
Dit zijn
twee reële punten die enerzijds niet vreemd zijn en anderzijds geen
belemmering hoeven te vormen. In onderstaand stuk heb ik getracht
dit te verwoorden:
Te
weinig verstand hebben van de didactiek van een bepaald vakgebied is
geen goed uitgangspunt voor een succesvolle les. Hierdoor is het
moeilijk om informatie enthousiast en overtuigend te brengen en de
angst dat kinderen vragen stellen waarop u ze het antwoord schuldig
moet blijven, is terecht aanwezig.
De vraag is echter of dit een probleem moet zijn. Leerkrachten zijn
zondermeer 'duizendpoten' en van vele markten thuis. Toch wordt
soms verondersteld dat leerkrachten overal even goed in moeten zijn.
Muzikaal, creatief, sportief en dan natuurlijk ook nog
technisch. Iedereen zal begrijpen dat dit niet kan. We hebben
allemaal onze specialiteiten en voorkeuren en mensen maken niet voor niets op
een gegeven moment in hun loopbaan een bewuste keuze voor een bepaalde richting of
specialisatie. Natuurlijk moet een leerkracht voor een brede basis
kunnen zorgen en voor alles open willen staan, maar tegelijkertijd
ook z'n beperkingen (durven) erkennen.
Dat 'probleem' is door mij
natuurlijk niet op te lossen, maar hopelijk wel te verkleinen. Door
middel van het aanreiken van ideeën op deze site en het tonen van
praktijkfoto's wordt u hopelijk enthousiast en durft u toch een
gokje te wagen. Zie met name bij het onderdeel 'lesideeën' een
aantal eenvoudige, laagdrempelige opdrachten die voor iedere
leerkracht uitvoerbaar zouden moeten zijn.
Dan de tweede 'moeilijkheid'. Ik
kan niet anders dan erkennen dat het lesrooster overvol is en dat de
niet-lesgebonden taken van een leerkracht er ook niet om liegen. Een
vak als techniek vergt toch altijd voorbereidingstijd en om op een
vol rooster plaats te maken, zal iets anders geschrapt moeten
worden. Dit is echter niet de insteek van het techniekonderwijs. Eén
van de eerste zaken die VTB dan ook duidelijk probeert te maken, is
dat techniek er niet bijkomt, maar er al is! Iedere basisschool in
Nederland doet aan techniekonderwijs, alleen zal men zich dit niet
altijd realiseren. De kleuters hebben een bouwhoek en gebruiken
hierin diverse constructiematerialen, in de middenbouw mag er op
vrije momenten vaak met Lego of K'nex gespeeld worden, de bovenbouw
kijkt iedere week naar programma's als 'Nieuws uit de natuur' of
SchoolTV Weekjournaal' en er worden
uitstapjes naar de plaatselijke bakker, de brandweer of een
(technisch) bedrijf in de regio georganiseerd. Is dat dan geen
techniek(onderwijs)?
Dan hebben we het nog niet eens gehad over de mogelijkheden die de
diverse vakgebieden bieden. Eigenlijk bieden bijna alle vakken legio mogelijkheden. Bij geschiedenis leert men dat de
hunebedbouwers grote stenen verplaatsten door gebruik te maken van
het hefboomprincipe, bij aardrijkskunde heeft men het over wind- en
waterkracht, in de tekenles wordt er een 'kubusmannetje' uitgetekend
en in elkaar gezet en hoe maakt u bij rekenen begrippen als
'inhoud', 'omtrek' en 'oppervlakte' doorgaans inzichtelijk? Waarom
zou het plakken van een fietsband niet tijdens een verkeersles
uitgelegd en uitgevoerd kunnen worden?
Tot slot waar het natuurlijk
allemaal om draait: de kinderen. Uit ervaring weet ik dat kinderen
techniek over het algemeen geweldig vinden! Sommige opdrachten en
experimenten maken behoorlijke indruk en kinderen die moeite hebben
met taal en rekenen, bloeien bij techniek vaak helemaal op! Ze
kunnen niet wachten tot de volgende les. Dit enthousiasme van de
kinderen zou de voornaamste drijfveer moeten zijn om met techniek
aan de slag te gaan. Neem het voorgaande eens goed in u op en kom
tot de conclusie dat u het ze eigenlijk verplicht bent!
Het 'bewijsmateriaal' van dit enthousiasme tijdens de technieklessen
ziet u bij het onderdeel 'foto's'. Tussen de tekst op deze pagina
ziet u daarnaast tekeningen uit de schoolkrant of boekjes die ik
tijdens het afscheid van mijn stages ontving. Sommige lessen waren
bij het maken van deze tekeningen al een hele tijd geleden, maar
getuige de creaties nog steeds springlevend!
|
